فهرست واژگان تخصصی دفتر فنی

در این صفحه تلاش خواهد شد تا تمام اصطلاحات و واژگان حوزه ساخت و ساز به صورت مختصر و خلاصه شرح داده شود. در صورتی که واژگان مورد نظر شما در این صفحه موجود نمی باشد، از طریق بخش دیدگاه ها مطرح نمایید تا اضافه گردد.

برای پیدا کردن واژه مورد نظر خود کلید ترکیبی Ctrl+F را بزنید و واژه مورد نظر خود را جست و جو کنید.

کفراژ بندی

کفراژ (coffrage) واژه ای فرانسوی به معنی قالب بندی بتن می باشد. قالب بتن، یک سازه موقتی است که به منظور شکل دادن به المان مورد نظر، استفاده می‌شود. هنگام بتن ریزی، وقتی بتن حالت روان دارد، درون قالب ریخته می‌شود و بنابر خاصیت مایعات که در هر ظرفی ریخته‌ شوند، شکل آن را به خود می‌گیرند، به شکلی که مد نظر مهندسان است، در می‌آید. در صنعت ساخت و ساز، به عملیات قالب بندی بتن، اصطلاحاً کفراژ بندی گفته می شود. همچنین برای عملیات باز کردن قالب بتن، اصطلاح دکفراژ قالب استفاده می شود.

تخته نراد خارجی

منظور از تخته نراد (Fir) خارجی، چوب های روسی یا مشابه آن است. چوب کاج وارداتی معروف به چوب روسی، اعم از این که چوبهای یاد شده محصول کشور روسیه یا سایر کشورهایی باشد، که چوب کاج آن ها شبیه چوب روسی است، تخته نراد خارجی نامیده می شود.

سنگ پلاک

به سنگ هایی که معمولاً با ضخامت یکسان، با عرض ثابت (۲۰، ۴۰، ۶۰ یا …) و به صورت طولی برش داده شده و فرآوری می شوند، اصطلاحا سنگ پلاک می گویند. ضخامت سنگ های طولی می تواند طبق کاربرد آن متفاوت باشد. به عنوان مثال برای سنگ های کف یا نما با ضخامت های ۱.۷ تا ۲ سانت برش داده می شود و برای پله ضخامت آن ۳ تا ۴ سانت تغییر می کند. همچنین جنس سنگ پلاک دارای انواع متفاوتی مثل سنگ تراورتن، گرانیت، مرمریت و … می باشد.

حکمی بودن سنگ

در صورتی که برای سنگ های پلاک، محدودیت ابعاد در هر دو بعد سنگ پیش بینی شده باشد، یا شکل سنگ ها به طریقی انتخاب شود که دارا ی زوایا ی قائم نباشند، اصطلاح سنگ حکمی می گویند.

رامکا

پاشنه یا رامکا پله ای کم ارتفاع در پای ستون یا دیوار و هم مقطع و همراستا با ستون یا دیوار است و در زمان قالب بندی، پایین قالب به آن تکیه داده شود. پاشنه میتواند بتنی یا فلزی باشد. چنانچه پاشنه بتنی باشد باید همزمان با بتن دال زیر اجرا شود و کیفیتی برابر با بتن اصلی داشته باشد. برای اجرای پاشنه یا رامکا فلزی، پس از بتن ریزی و پیش از قالب بندی، باید میلگردهایی با طولی برابر با ابعاد ستون یا دیوار بریده و در راستای مورد نظر نصب گردد. میلگردهای اندازه را نباید به میلگردهای ستون یا دیوار جوش داد، بلکه باید شاخکهایی در زمان بتن ریزی در بتن و داخل مقطع ستون یا دیوار کارگذاشته و میلگردهای اندازه به این شاخکها جوش داده شود. در مناطق خورنده استفاده از پاشنه فلزی مجاز نمیباشد.

بتن حجیم

منظور از بتن حجیم، بتنی است که حجم آن به اندازهای بزرگ میباشد که نیازمند تمهیدات مناسب برای جلوگیری از ترک خوردگی ناشی از تنشهای حرارتی ایجاد شده در اثر هیدراته شدن سیمان و مکملهای سیمانی است. فونداسیونهای با ضخامت زیاد یا دیوارهای بسیار ضخیم در زمره ی بتن حجیم قرار میگیرند. برای اجرا و عمل آوری بتن حجیم، باید محاسبات مربوط به کنترل حرارتی قبل از اجرا توسط مشاور انجام شود و برنامه کنترل حرارتی از جمله محدوده مجاز دمای بتن در هنگام بتن ریزی، حمل، اجرا و عمل آوری تعیین گردد. طبق ضوابط نشریه ۵۵، حداکثر دمای بتن پس از اجرا و در دوره عمل آوری و پس از آن نباید به بیش از ۷۰ درجه سانتیگراد افزایش پیدا کند. همچنین حداکثر اختلاف دما بین هسته بتن و سطح آن در بتن غیر مسلح نباید بیشتر از ۲۰ درجه سانتیگراد شود. توصیه میشود مقدار مواد سیمانی در بتنهای حجیم از ۳۵۰ کیلوگرم در مترمکعب بیشتر نشود، مگر اینکه در محاسبات حرارتی مقادیر بیشتر اجازه داده شود.

ملات

ملات تازه، ماده ای است خمیری که از اختلاط ماده چسباننده، مانند خمیر سیمان و ماده پرکننده مانند سنگدانه ریز، ساخته شده و در صورت نیاز به مشخصات ویژه ی کاربری، از مواد افزودنی در آن استفاده میشود.

ملات هوایی

ملاتهای هوایی در نازک کاریها و پوشش سطوح کاربرد دارند. ملاتهای هوایی با از دست دادن رطوبت در مجاورت هوا خشک میشوند و آب آزاد آنها تبخیر میشود (مانند ملات گل، کاهگل، گچ، گچ و خاک) یا به طور شیمیایی در معرض هوا خشک و سفت (مانند ملات آهک و خاک رس ساروج) میشوند.

ملات آبی

ملات آبی زیر آب یا در هوا به طریق شیمیایی به گیرش میرسد و سفت و سخت میماند.

ملات باتارد

درصورتی که سیمان و آهک به همراه یکدیگر در ساخت ملات (همراه با ماسه) بهکار برده شوند ملات حاصل، ملات باتارد نامیده میشود.

ملات شفته آهکی

مخلوطی از آب، آهک، خاک رس و دانه های سنگی میباشد. از شفته آهکی برای تقویت لایه های زیر پی (افزایش مقاومت خاک بستر پی) یا اجرای خود پی استفاده میشود.

دوغاب

ملات دارای آب اضافه شده که افزایش آب به ملات به اندازه ای باشد که اجزای تشکیل دهنده آن از یکدیگر جدا نشوند را دوغاب یا ملات روان می نامند.

آجر

سنگی ساختگی (مصنوعی) است که نوع رسی آن از پختن خشت (گِل شکل داده شده) و نوع ماسه آهکی آن از عمل آوردن خشت ماسه آهکی (فشردن مخلوط همگن ماسه سیلیسی و آهک در قالب) با بخار تحت فشار زیاد به دست می آید. آجر در انواع مکعب مستطیل توپر، سوراخدار، توخالی (مجوف تیغه ای و سقفی) و قطعات نازک تولید میشود.

رج

رج (رگ یا ردیف) به قطعات آجر (بلوک یا سنگ) گفته میشود که بین دو بند (درز) تقریبا موازی و افقی سراسری در طول دیوار قرار گرفته باشند.