انعقاد پیمان اجرای کارهای ساختمانی به صورت سرجمع

به استناد نظام فنی و اجرایی کشور (مصوبه شماره ۴۲۳۳۹ / ت ۳۳۴۹۷ ه مورخ ۱۳۸۵/۴/۲۰ هیأت محترم وزیران) و آییننامه استانداردهای اجرایی طرحهای عمرانی، موضوع ماده (۲۳) قانون برنامه و بودجه، دستورالعمل پیوست برای انعقاد پیمان به صورت سرجمع از نوع گروه اول (لازم الاجرا) در ۱۲ صفحه به انضمام دفترچه پیمان در ۱۷ ماده و ۳ پیوست ابلاغ میشود؛ تا برای انعقاد پیمانهای کارهای ساختمانی با سطح زیربنا تا ۴۰۰۰ مترمربع از تاریخ ابلاغ به مورد اجرا گذاشته شود.

دستگاههای اجرایی به تشخیص خود در قراردادهای اجرای ساختمان با سطح زیربنای بیشتر از ۴۰۰۰ مترمربع نیز میتوانند از این روش برای انعقاد پیمان استفاده کنند؛ در این صورت رعایت تمام ضوابط و مقررات مربوط به این بخشنامه الزامی است.

در صورت تامین نشدن زمین و محل اجرای پروژه، نقشه ها، نبود حداقل ۳۰ درصد اعتبار هزینه کار در حساب دستگاه مناقصه گزار قبل از برگزاری مناقصه و پیشبینی نشدن اعتبار لازم در بودجه سنواتی، انعقاد پیمان (حتی به روش پرداخت بر اساس فهرست بها) مجاز نیست.

در موارد موجهی که اجرای این بخشنامه برای کارهای کمتر از ۴۰۰۰ مترمربع امکانپذیر نباشد، پس از تأیید بالاترین مقام دستگاه اجرایی و ارایه گزارش توجیهی و مستندات لازم، استفاده از روش فهرست بهایی، در طرحهای ملی پس از تصویب امور نظام فنی و اجرایی سازمان برنامه و بودجه کشور و در طرحهای استانی با تصویب شورای فنی استان امکانپذیز است.

این بخشنامه از تاریخ ۱۳۹۶/۰۷/۰۱، جایگزین بخشنامه شماره ۱۰۰/۶۴۰۵ مورخ ۱۳۸۹/۰۲/۰۴ با موضوع انعقاد پیمان اجرای کارهای ساختمانی به صورت سرجمع میشود.

به منظور تسریع در امور اجرایی کارهای ساختمانی که سطج زیر بنای آنها تا چهار هزار مترمربع است، پیمان همسان پیوست باید با تامین مراتب زیر، مورد استفاده قرار گیرد:

در صورتی که در هر یک از موارد مربوط به اعتبار، محل اجرای پروژه و نقشه ها به شرح زیر تامین نباشد، انعقاد پیمان (حتی به روش فهرست بهایی) مجاز نیست و تخلف محسوب می شود.

با توجه به اینکه پرداخت خسارت به پیمانکار در اثر تاخیر در پرداخت به پیمانکار در بند «و» ماده ۱۲ پیمان پیش بینی و تاکید شده است، لازم است کارفرما به منظور عدم تحمیل خسارت به بودجه دولت، برای تامین به موقع اعتبار و تخصیص و پرداخت آن، به وظایف قانونی خود عمل نماید.

لازم است قبل از برگزاری مناقصه، تاییدیه اسناد ارجاع کار در اجرای کارهای ساختمانی به صورت سرجمع (مندرج در بند «ب-۱۲» این دستورالعمل)، تکمیل شده، به تایید بالاترین مقام دستگاه مناقصه گزار، رعایت تمام موارد مندرج در این تاییدیه را تایید و امضا نکرده باشد، دستگاه مجاز به انتشار اسناد ارجاع کار نمی باشد.

در صورت قصور مشاور در ارایه خدمات در زمینه تهیه نقشه های ناقص یا اشتباه، برآورد اجرای کار یا ساختار شکست نادرست، عدم تعیین مشخصات فنی، تنظیم و تکمیل پیوست های پیمان، مغایرت بین اعداد جدول ماده ۱۲ پیمان با نقشه های اجرایی، به نحوی که موجب آسیب و خسارت به پروژه گردد، ضمن محفوظ بودن حق کارفرما در پیگیری حقوق از دست رفته از دیگر مراجع ذیصلاح، قصور مشاور باید در چهارچوب دستورالعمل نجوه رسیدگی به تخلفات انتظامی (حرفه ای) مشاوران (بخشنامه شماره ۶۶۰۲۵ / ۱۰۰ مورخ ۱۳۹۱/۰۸/۱۴) و اصلاحات بعدی رسیدگی شود.

در صورتی که صرفا به دلیل وجود نقشه های همسان، مشاور در اجرای پیمان حضور نداشته باشد، مسولیت انجام وظایف مشاور که عدم اجرای آن موجب آسیب و خسارت به پروژه گردد، متوجه بالاترین مقام دستگاه اجرایی است.

در صورت اعلام کتبی مناقصه گران مبنی بر وجود تناقض یا مشکل در اسناد ارائه شده، دستگاه مناقصه گزار مکلف است موارد را بررسی و در صورت صحت ادعای مربوطه، اسناد مربوط را اصلاح کرده و موضوع را به اطلاع تمام مناقصه گران برساند تا اراده قیمت پیشنهادی، بر اساس اسناد اصلاح شده صورت پذیرد.

الف – مواردی که قبل از انعقاد پیمان باید کاملاً رعایت شود

الف – ۱ – اعتبار هزینه کار مورد نظر باید پایدار بوده و حداقل ۳۰ درصد اعتبار هزینه کار در حساب دستگاه مناقصه گزار قبل از برگزاری مناقصه موجود باشد. لازم به یادآوری است که تعهدات خارج از اعتبارات مصوب تخلف محسوب می شود. عدم وجود حداقل ۳۰ درصد اعتبار هزینه کار در حساب دستگاه مناقصه گزار قبل از برگزاری مناقصه ضروری است و تا زمانی که این اعتبار تامین نشود، کارفرما مجاز به برگزاری مناقصه نمی باشد.

به منظور رفع نارسایی های ناشی از عدم تامین و تخصیص کامل اعتبارات، سازمان برنامه و بودجه کشور و دستگاه های ذیربط در استان ها (خصوصاً شواریا برنامه ریزی و توسعه استان ها و کمیته برنامه ریزی شهرستان ها) باید برای تخصیص کامل اعتبارات طرح های مذکور در مدت پیش بینی شده برای اجرای کار، اولویت قائل شوند.

الف – ۲ – مناسب بودن زمین برای اجرای پروژه مورد نظر و تملک قطعی آن و رفع معارض کامل زمین به نحوی که با توجه به شرایط، موقعیت و عوارض زمین، بتوان نقشه و مشخصات کار را به گونه ای تهیه نمود که تغییراتی در آنها بدین لحاظ پیش نیاید. در صورتی که کارفرما محل کل زمین مشخص شده در اسناد و مدارک پیمان را تغییر دهد، با درخواست پیمانکار، پیمان مطابق ماده ۴۸ شرایط عمومی پیمان خاتمه می یابد. سایر شرایط تحویل کارگاه، مطابق با ماده ۲۸ شرایط عمومی پیمان می باشد.

الف – ۳ – مهندسان مشاور و کارفرمایان باید در تهیه نقشه و مشخصات ساختمان ها به گونه ای عمل نمایند تا ابهامی برای اجرای کار باقی نماند که منجر به تغییر نقشه، مشخصات فنی، مقادیر اقلام کار و یا مصالح پیش بینی شده گردد. در ضمن، از ردیف های مناسب فهارس بهای پایه که با اهداف پروژه و شرایط منطقه ای همخوانی دارند، استفاده شود.

تبصره ۱: در صورتی که کارفرما در تامین زمین (محل اجرای کار)، تهیه کامل نقشه های اجرایی، پیش بینی اعتبار لازم در قانون بودجه سنواتی برای پروژه یا تامین مجوز در پروژه هایی که نیاز به اخذ مجوز های مورد نیاز از طرف کارفرما است (طبق برنامه زمانی اجرای کار) قصور داشته باشند، تخلف دستگاه اجرایی محسوب شده و ملزم به پرداخت خسارت به پیمانکار بر اساس مفاد پیمان می باشد.

تبصره ۲: کارفرما بایستی فرم ها و اسناد مثبته مربوط به پیش بینی اعتبار در بودجه سنواتی، تاییدیه اسناد مناقصه در اجرای کارهای ساختمانی به صورت سرجمع و سایر مجوزهای مورد نیاز را در اسناد مناقصه اعلام نماید.

الف – ۴ – مدت واقعی و قابل عمل برای انجام کار باید با توجه به شرایط و محل کار، منطقه مربوط، فصل شروع، حجم عملیات و نوع کار تعیین و در اسناد مناقصه درج گردد. این مدت حداکثر ۳۰ ماه می باشد.

الف – ۵ – با توجه به مقادیر دقیق اقلام کار محاسبه شده از روی نقشه ها، برآورد هزینه اجرای کار (که فهرست بهای منضم به پیمان محسوب می شود)، بر اساس آخرین فهرست بهای واحد پایه با در نظر گرفتن اقلام احتمالی ستاره دار (با رعایت سقف اقلام ستاره دار مندرج در فهرست بهای مذکور)، ضرایب متعلقه و هزینه تجهیز و برچیدن کارگاه بر اساس ضوابط مربوط تعیین می شود.

الف – ۶ – برآورد هزینه کارهای اجرایی خارج از ساختمان (محوطه سازی، حصار کشی و …) نیز مشابه بند «الف – ۵» تعیین می شود.

الف – ۷ – سطح زیربنا، بر اساس نقشه های اجرایی و با توجه به بند «ب» ماده ۱۲ پیمان پیوست، اندازه گیری و در جدول مندرج در پیمان تعیین درج می گردد.

الف – ۸ – باید در محاسبه سطوح برای درج در جدول ماده ۱۲ پیمان، دقت لازم از سوی مهندس مشاور و کارفرما به عمل آید چرا که اعداد مندرج در جدول مذکور ملاک پرداخت قطعی می باشند. در ضمن لازم است محاسبات سطوح به تفکیک هر طبقه (با ارائه کروکی و مساحت بخش های مختلف که در محاسبه سطح زیربنای طبقه موثرند) در پیوست شماره سه آورده شود. با این حال پیمانکار موظف به ارایه پیشنهاد قیمت بر اساس نقشه های اجرایی منضم به اسناد مناقصه (و بالتبع اسناد پیمان) می باشد.

الف – ۹ – از جمع مبالغ بندهای «الف – ۵» و «الف – ۶»، برآورد کل هزینه اجرای کار مشخص می گردد.

الف – ۱۰ – از تقسیم برآورد هزینه اجرای کارها به تفکیک ارائه شده در بندهای «الف – ۵» و «الف – ۶» به مساحت یا متر طول بخش های مروبط در جدول بند «الف» ماده ۱۲، نرخ واحد کارها به دست می آید.

کار مورد نظر با ارایه سطح زیربنای هر ساختمان، سطح محوطه سازی، مقادیر حصار کشی به تفکیک (در صورتی که مشخصات حصارها متفاوت باشد)، کارهای مشابه و هزینه اجرای کار (که به ترتیب پیشگفته برآورد شده است) و تکمیل پیوست های ۱ تا ۳ همراه با ضمیمه نمودن کد فعالیت، ریزبرآورد و برآورد فصول فهرست بها، همراه با سایر اسناد و مدارک مناقصه، بین پیمانکارن تشخیص صلاحیت شده به مناقصه گذاشته می شود. از پیمانکاران در برگ پیشنهاد، مبالغ پیشنهادی تفکیک شده به شرح جدول ماده ۱۲ که ظرح آنها توسط کارفرما تنظیم شده است، برای هر یک از ساختمان ها، محوطه سازی و دیوار کشی شامل تمام هزینه های اجرایی کار در منطقه و هزینه های بالاسری اخذ می شود.

تبصره: پیمانکاران موظف به ارایه پیشنهاد قیمت بر اساس نقشه های منضم و مشخصات فنی عمومی و خصوصی می باشند. برآورد ارایه شده در اسناد مناقصه به عنوان فهرست بهای منضم به پیمان، جزء اسناد پیمان محسوب می شود و استناد به مقادیر آن ( به جز در تبصره بند ب-۱۸)، حقی برای طرفین پیمان ایجاد نمی کند.

الف – ۱۱ – برنده مناقصه، با توجه به مبلغ کل پیشنهادی (بر طبق قانون برگزاری مناقصه) تعیین و با رعایت سایر شرایط، نسبت به انعقاد پیمان با وی اقدام می شود.

تبصره ۱ – انعقاد پیمان در کارهای نیمه تمام (در مرحله پس از پایان عملیات سفت کاری) از مجل اعتبارات استانی پس از تایید شورای فنی استان ها و در صورتی که از اعتبارات ملی باشد، با تایید امور نظام فنی و اجرایی می تواند از این روش مستثنی شود.

تبصره ۲ – انعقاد پیمان در کارهای صرفاً محوطه سازی، تعمیراتی و مرمتی و نیز کارهایی که در آن، مجموع برآوردهای ابنیه، تاسیسات مکانیکی و تاسیسات برقی، کمتر از ۲۵ درصد برآورد کل کار باشد، از این دستورالعمل مستثنا می باشد.

تبصره ۳ – رعایت این دستورالعمل در صورتی که ارجاع کار از طریق ترک تشریفات مناقصه انجام شود نیز الزامی است.

الف – ۱۲ – چنانچه تا یک ماه پس از ارایه ضمانت نامه انجام تعهدات از طرف پیمانکار منتخب، کارفرما پیمان را (برای اجرای کار) ابلاغ نکند، پیمانکار می تواند استراد ضمانت نامه انجام تعهدات را درخواست نموده و کارفرما باید بلافاصله نسبت به آزاد نمودن آن اقدام کند. در این صورت، انعقاد پیمان منتفی است.

الف – ۱۳ – در این پیمانها لازم است تا پیمانکار پیشنهاد دهنده در مناقصه، تجزیه بهای کار را بر اساس ضوابط بخشنامه شماره ۱۲۳۲۵۷۹ / ۹۶ مورخ ۱۳۹۶/۳/۳۱ یا اصلاحیه های بعدی ارایه نمایند.

ب – نحوه تنظیم و تکمیل اسناد ارجاع کار و پیمان

برای انعقاد پیمان، دفترچه پیوست به ظرح زیر تکمیل و به امضا و مهر طرفیت می رسد:

ب – ۱ – عنوان دستگاه اجرایی، شماره آن، عنوان طرح، شماره طبقه بندی آن، عنوان پروژه، شماره و محل دقیق اجری آن، نام واحد خدمات مشاوره، نام پیمانکار، شماره و تاریخ پیمان در صفحه اول نوشته شود.

ب – ۲ – تاریخ انعقاد پیمان، نام کارفرما و نماینده وی درج گردد.

ب – ۳ – چنانچه طرف دیگر پیمان (پیمانکار) شخص حقوقی (شرکت یا موسسه) باشد، نام، شماره و تاریخ ثبت آن در اداره ثبت شرکت ها، شهر محل ثبت، کد اقتصادی، شناسه ملی، نام صاحب یا صاحبان امضای مجاز برای امضا اسناد تعهد آور، مشخصات گواهینامه تشخیص صلاحیت نوشته شود.

ب – ۴ – در صورتی که طرف دیگر پیمان شخص حقیقی باشد، مشخصات وی در محل ذکر شده درج گردد.

ب – ۵ – در محل نشانی باید اقامتگاه قانونی شخص حقوقی (کارفرما و پیمانکار) یا محل اقامت شخص حقیقی (پیمانکار) نوشته شود.

ب – ۶ – در ماده ۱، موضوع پیمان و نشانی کار، در محل پیش بینی شده نوشته شود.

ب – ۷ – در ماده ۲، نقشه ها و سال انتشار فهارس بهای واحد پایه مورد استفاده در تهیه برآورد، درج گردد.

ب – ۸ – در بند «الف» ماده ۳، مبلغ کل پیشنهادی پیمانکار به عدد و حروف نوشته شود.

ب – ۹ – در بند «ب» ماده ۳، ضریب پیمان که حاصل تقسیم مبلغ پیشنهادی پیمانکار به مبلغ برآورد می باشد، به عدد و حروف درج گردد. این ضریب منحصراً برای کارهای اضافی و تغییرات احتمالی موضوع ماده ۱۳، مورد استفاده قرار می گیرد. مبلغ برآورد طبق بند «الف – ۹» این دستورالعمل، توسط کارفرما تهیه شده است.

ب – ۱۰ – در ماده ۴، مدت پیش بینی شده برای اجرای کار به عدد و حروف نوشته شود.

ب – ۱۱ – در ماده ۷، شروع و پایان ساعات عادی اجرای کار در روزهای تعطیل رسمی و غیرتعطیل درج گردد.

ب – ۱۲ – در ماده ۸، برنامه زمانی کلی متناسب با نحوه تامین مالی آورده شود. در صورتی که برنامه زمانی کلی به صورت نمودار، جدول و یا اشکال دیگر باشد، به صورت صفحه جداگانه ضمیمه پیمان شود. برنامه زمانی کلی باید شامل حداقل اطلاعات زیر باشد:

۱ – زمان ابلاغ پیمان؛

۲ – زمان تحویل کارگاه؛ در صورت عدم امکان تحویل یک جای کارگاه، مواعد تحویل، متناسب با هر مرحله از اجرا مشخص شود؛

۳ – سرفصل فعالیت ها و دیرترین زمان پایان آنها با توجه به نیازهای کارفرما و امکان تهیه منابع مالی متناظر با آنها در سر رسیدهای حداکثر سه ماهه، به منظور تهیه برنامه زمانی تفصیلی توسط پیمانکار در بازه های زمانی کوتاهتر؛

ب – ۱۳ – در ماده ۱۰، مشخصات رییس کارگاه در بندهای «الف» و «ب» قید شود. در صورت نیاز به تعیین مواردی مازاد بر بندهای فوق، شرایط و مشخصات به صورت مستدل و قابل اندازه گیری در بند «ج» این ماده، در اسناد و مدارک مناقصه و پیمان درج شود.

ب – ۱۴ – در ماده ۱۱، مبلغ پیش پرداخت بر حسب درصدی از مبلغ اولیه پیمان و بر اساس مفاد آخرین دستورالعمل ابلاغی در مورد طرح های حوزه نظام فنی و اجرایی کشور که در اسناد ارجاع کار نیز مشخص شده است، نوشته شود. در صورت عدم تعیین درصد مشخص در این اسناد، متوسط بازه تعیین شده در دستورالعمل مذکور ملاک عمل خواهد بود.

ب – ۱۵ – در بند «الف» ماده ۱۲، نرخ کارهای ساختمانی و محوطه سازی بر حسب سسرجمع و مترمربع و هزینه های حصارکشی بر حسب سرجمع و مترطول مطابق ارقامی که پیمانکار پیشنهاد نموده، درج می شود.

ب – ۱۶ – اقلامی از کار موضوع پیمان که مقرر است توسط پیمانکار انجام نشود، به وضوح و با ذکر موارد در پیوست شماره یک پیمان درج شود.

ب – ۱۷ – درصدهای ریالی اجرای هر فعالیت، مندرج در ساختار شکست، از تقسیم مقدار برآورد ریالی هر فعالیت به مبلغ برآورد هزینه اجرای کار تعیین می شود و برای هر یک از ساختمان ها و کارهای اجرایی خارج از ساختمان (محوطه، حصار کشی و …) به تفکیک، در پیوست شماره دو پیمان با رعایت مراحل زیر مشخص گردد:

۱ – عملیات اجرایی، بر اساس ترتیب واقعی انجام کار شکسته شده و ریزفعالیت ها در قالب سرفصل های مشخص شده در برنامه زمانی کلی، معلوم و کدگذاری شود؛

۲ – با استفاده از فهارس بهای پایه و ضوابط مربوط به آن، برآورد هزینه اجرای کار تهیه شود؛

۳ – از تقسیم مبالغ ریالی هر فعالیت به مبلغ برآورد هزینه اجرای کار، درصد هر فعالیت به دست می آید. این درصد نباید از ۸ درصد برآورد هزینه اجرای کار بیشتر شود. تنها برای اقلامی از تاسیسات برقی یا مکانیکی که به صورت یکجا و غیرقابل تفکیک باشد، تعیین فعالیت با وزن بیشتر از سقف تعیین شده، مجاز است.

جمع مبالغ ریالی تمام فعالیت ها باید مساوی با برآورد هزینه اجرای کار باشد. جدول تفکیک عملیات اجرایی، به گونه ای تهیه شود که مبلغ برآورد ریالی، فصول و فهرست بهای متناظر با هر فعالیت در این جدول مشخص گردد. در صورتی که در فعالیتی، چند فصل از فهرست بهای رشته مربوط وجود داشته باشد، فصل متناظر با آن فعالیت، فصلی است که از نظر ریالی، بیشترین وزن را در برآورد ریالی آن فعالیت تشکیل دهد. نمونه ای از تفکیک عملیات اجرایی یک کار مشخص برای پرداخت های موقت، به عنوان راهنما در ادامه آمده است.

ب – ۱۸ – لازم است درصدهای ریالی بر اساس برآورد منضم به پیمان تهیه گردیده و با درج در جدول ساخار شکست، به عنوان یکی از اسناد مناقصه به اطلاع مناقصه گران رسانده شود.

تبصره: در پیمان های مشمول فسخ یا خاتمه، در صورت مغایرت بین مبالغ حاصل از درصدهای مندرج در جدول ساختار شکست با برآورد منضم به پیمان، چنانچه مجموع مبالغ ناشی از این مغایرت تا زمان خاتمه یا فسخ، برابر یا کمتر از ۵ درصد مبلغ اولیه پیمان باشد، اولویت با مقادیر مندرج در برآورد منضم به پیمان می باشد. در صورت مغایرت بیش از حد مذکور، موضوع در طرح های ملی پس از اخذ تایید امور نظام فنی و اجرایی سازمان برنامه و بودجه کشور و در طرح های استانی پس از اخذ تایید شورای فنی استان قابل انجام است.

ب – ۱۹ – نوع و مشخصات کامل مصالح و تجهیزات مصرفی در کار مانند سنگ، کاشی، لوازم بهداشتی، تاسیسات مکانیکی، تاسیسات برقی و … در مشخصات فنی خصوصی منضم به پیمان ذکر شود. این مشخصات باید از نقشه ها و مشخصات فنی منضم به پیمان استخراج شود و در صورت تناقض، اولویت با مشخصات درج شده در نقشه های یاد شده می باشد. چنانچه مشخصات برخی مصالح و تجهیزات در نقشه های معلوم نباشد اما در مشخصات فنی خصوصی منضم به پیمان تعیین شده باشد، این مشخصات مبنای عمل می باشد.

تبصره: در صورت تناقض بین نقشه ها در خصوص مشخصات مصالح و تجهیزات، ترتیب اولویت نقشه ها بر یکدیگر مطابق ردیف های مندرج در بند «ب» ماده ۲ پیمان می باشد.

ب – ۲۰ – لازم است کارفرما، محاسبات سطوح مندرج در جدول ماده ۱۲ را به صورت شفاف و متناسب با نقشه های اجرایی، به تفکیک هر طبقه (با ارائه کروکی و مساحت بخش های مختلف که در محاسبه سطح زیربنای طبقه موثرند)، در پیوست شماره سه تنظیم و ضمیمه اسناد مناقصه و پیمان نماید.

ب – ۲۱ – مبالغ کارکرد مربوط به هر فعالیت، با مشخص بودن فصول و فهرست بهای پایه متناظر هر فعالیت، بر اساس دستورالعمل نحوه تعدیل آحاد بهای پیمان ها به شماره ۱۷۳۰۷۳ / ۱۰۱ مورخ ۱۳۸۲/۰۹/۱۵ و متناسب با دوره سه ماهه انجام آن فعالیت، تعدیل می شود.

ب – ۲۲ – ضروری است مناقصه گزار و مهندس مشاور به منظور بهبود عملکرد پیمان های مبتنی به روش سرجمع، علاوه بر به عمل آوردن دقت لازم در تهیه نقشه ها و اسناد و مدارک پیمان، تاییدیه اسناد مناقصه در اجرای کارهای ساختمانی به صورت سرجمع را که در ادامه آمده است، قبل از برگزاری مناقصه تکمیل نموده و با درج تایید بالاترین مقام دستگاه مناقصه گزار، ضمیمه اسناد مناقصه نمایند.

بخشنامه انعقاد پیمان اجرای کارهای ساختمانی به صورت سرجمع (بخشنامه شماره ۱۲۹۹۱۸۸ / ۹۶ مورخ ۱۳۹۶/۰۵/۱۴)