طبقه بندی قراردادها
قراردادهای مشمول ماده ۳۸ قانون تامین اجتماعی از نظر نحوه احتساب حق بیمه به سه دسته تقسیم میگردند:
بخش اول: قراردادهای مشمول ضوابط طرحهای عمرانی
بخش دوم: قراردادهای غیرعمرانی
بخش سوم: موارد خاص قراردادهای غیر عمرانی
بخش اول: قراردادهای مشمول ضوابط طرح های عمرانی
الف: شرایط لازم
طبق مصوبات ۱۲۹ و ۱۴۳ شورایعالی سازمان تامین اجتماعی قراردادهایی مشمول ضوابط طر حهای عمرانی تلقی م یشوند که دو شرط زیر را تواما دارا باشند:
۱ – قرارداد بر اساس فهرست بهاء پایه سازمان مدیریت و برنامه ریزی (قراردادهای پیمانکاری) یا ضوابط تیپ سازمان مذکور (قراردادهای مشاوره ای) منعقد شده باشد.
۲ – تمام یا قسمتی از بودجه عملیات از محل اعتبارات عمرانی دولت (اعتبارات ملی، منطقه ای، استانی) تامین شده باشد.
ب: ماخذ حق بیمه پیمانهای طرحهای عمرانی
ماخذ حق بیمه کلیه قراردادهای واجد شرایط ضوابط طرح های عمرانی بر اساس مصوبات ۱۲۹ و ۱۴۳ شورایعالی تامین اجتماعی از تاریخ ۱۳۶۳/۰۴/۱۶ به بعد به شرح ذیل می باشد.
۱ – قراردادهای مشاوره ای
حق بیمه قراردادهای مشاور های مقطوعاً ۱۴ درصد ناخالص کارکرد به اضافه ۱.۶ درصد بعنوان حق بیمه بیکاری جمعاً به میزان ۱۵.۶ درصد ناخالص کارکرد می باشد (۳.۶ درصد سهم مهندس مشاور و ۱۲ درصد سهم کارفرما)
۲ – قراردادهای پیمانکاری (اجرایی)
حق بیمه قراردادهای اجرایی مقطوعا ۶ درصد ناخالص کارکرد به اضافه ۶ دهم درصد بعنوان بیمه بیکاری جمعاً به میزان ۶.۶ درصد ناخالص کارکرد می باشد (۱.۶ درصد سهم پیمانکار و ۵ درصد سهم کارفرما) طبق مصوبه مورخ ۱۳۶۶/۰۵/۱۸ شورایعالی تامین اجتماعی در صورتی که پیمانکاران مجری قراردادهای مشمول طرحهای عمرانی بخشی از اجرای عملیات موضوع پیمان را طی قرارداد به پیمانکاران فرعی واگذار نمایند، چنانچه حق بیمه متعلق به قرارداد اصلی بر مبنای ناخالص کل کارکرد قرارداد پرداخت شود در این صورت حق بیمه ای بابت قرارداد پیمانکار فرعی مطالبه و دریافت نخواهد شد.
ج: مجوزهای خاص
حق بیمه قراردادهای پیمانکاری و مشاوره ای طرح های عمرانی سازمان صنایع دفاع، قراردادهای تسطیح و آماده سازی اراضی وزارت مسکن و شهرسازی، قراردادهای وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و قراردادهای سازمان تامین اجتماعی با پیمانکاران در صورتی که بر اساس فهرست بهاء و ضوابط سازمان مدیریت و برنامه ریزی منعقد شده باشد طبق مصوبات ۱۲۹ و ۱۴۳ شورایعالی تامین اجتماعی محاسبه می شود.
بخش دوم : قراردادهای غیر عمرانی
کلیه قراردادهای فاقد شرایط اشاره شده در بخش طر حهای عمرانی، قراردادهای غیر عمرانی تلقی می شود.
ماخذ و نحوه احتساب حق بیمه قراردادهای غیر عمرانی با توجه به مصوبات شورایعالی تامین اجتماعی به شرح زیر می باشد. به موجب مصوبه مورخ ۱۳۷۰/۰۱/۲۴ شورایعالی تامین اجتماعی ماخذ واحدی همانند طرحهای عمرانی برای محاسبه قراردادهای غیر عمرانی در نظر گرفته شده است، که این امر تسهیلات زیادی را در جهت آگاه کردن پیمانکار و کارفرما از میزان حق بیمه قرارداد و همچنین تعیین و وصول حق بیمه و صدور مفاصا حساب پیمانکاران فراهم آورده است. به استناد مصوبه مورخ ۱۳۷۰/۰۱/۲۴ حق بیمه قراردادهای پیمانکاری و مهندسین مشاور از تاریخ مذکور با توجه به تعهد طرفین و نحوه اجرای کار به ترتیب زیر محاسبه می شود:
۱ – قراردادهایی که در اجرای آنها تهیه مصالح مصرفی کلاً بعهده و هزینه پیمانکار می باشد و یا موضوع قرارداد ارائه خدمات بوده و نوع کار ایجاب نماید که تماما به
صورت مکانیکی انجام گیرد. حق بیمه به ماخذ ۷ درصد ناخالص کل ناخالص کارکرد به اضافه یک نهم آن بعنوان حق بیمه بیکاری میباشد.
۲ – حق بیمه کلیه قراردادهای دستمزدی و خدماتی که به صورت غیر مکانیکی انجام گیرد و یا تجهیزات و وسایل مکانیکی توسط کارفرما تهیه و به صورت رایگان در اختیار پیمانکار قرار داده می شود به ماخذ ۱۵ درصد ناخالص کارکرد به اضافه یک نهم آن بعنوان حق بیمه بیکاری می باشد.
۳ – در مواردی که تهیه قسمتی از مصالح به عهده و هزینه پیمانکار و قسمتی به عهده و هزینه واگذارنده کار می باشد، ارزش مصالح واگذاری به پیمانکار به ناخالص کل کارکرد افزوده می شود و سپس حق بیمه طبق بند ۱ محاسبه می شود.
۴ – قیمت تجهیزات وارده از خارج از کشور که پیمانکاران از طریق گشایش اعتبار خریداری می نمایند مشمول کسر حق بیمه نمی باشد، همچنین قیمت مصالح انحصاری، اختصاصی آسانسور و تاسیسات، ماشین آلات، آهن آلات در قراردادهای سوله سازی که تهیه آن در اختیار واگذارندگان کار است، پارچه در قراردادهای دوخت و دوز، آسفالت در قراردادهای جاده سازی و آسفالت خیابانها و محوطه ها، موکت و کف پوش و کابینت در صورتی که توسط کارفرما تهیه و به صورت رایگان به پیمانکار تحویل شود بعنوان مصالح واگذاری تلقی نشده و قیمت آنها به کل کارکرد اضافه نمی شود.
۵ – در مواردی که موضوع قرارداد ارائه خدمات بوده و نوع کار ایجاب نماید قسمتی از عملیات به صورت مکانیکی (با وسایل و ماشین آلات مکانیکی متعلق به پیمانکار) و قسمتی به صورت دستی انجام گیرد در این حالت حق بیمه بخش (درصد) مکانیکی به ماخذ ۷ درصد و حق بیمه بخش (درصد) دستی به ماخذ ۱۵ درصد به اضافه یک نهم آن بابت بیمه بیکاری محاسبه می شود.
۶ – در مواردی که وسایل و ابزار مکانیکی توسط واگذارنده کار تهیه و بدون دریافت کرایه (به صورت رایگان) در اختیار پیمانکار قرار میگیرد، در این حالت عملیات دستمزدی محسوب و حق بیمه آن کلاً به ماخذ ۱۵ درصد به اضافه یک نهم آن بابت بیمه بیکاری محاسبه خواهد شد.
۷ – در مواردی که پیمانکار اصلی بخشی از عملیات پروژه را با انعقاد قرارداد به پیمانکاران فرعی واگذار نماید حق بیمه قراردادهای پیمانکاران فرعی نیز با توجه به تعهدات طرفین مندرج در پیمان طبق ضوابط محاسبه، وصول و در صورت ارائه مفاصاحساب پیمانکاران فرعی به هنگام احتساب حق بیمه پیمانکار اصلی معادل کارکرد پیمانکاران فرعی که مفاصاحساب دریافت داشت هاند از کارکرد پیمانکار اصلی کسر می شود.
۸ – آن دسته از نهادها، سازمان ها و وزارتخانه هایی که کارکنان آن ها مشمول قانون حمایتی خاص غیر از تامین اجتماعی می باشند در صورتی که با انعقاد قرارداد با سایر موسسات، وزارتخانه ها و سازمانها اقدام به انجام کار بصورت پیمانکاری نمایند، چنانچه کار موضوع قرارداد توسط پرسنل رسمی آن ها که مشمول قانون حمایتی خاص می باشند همچنین پرسنل روز مزد و قراردادی انجام گیرد و لیست و حق بیمه کلیه پرسنل روز مزد و غیر رسمی شاغل در اجرای پیمان را به سازمان تسلیم و پرداخت نمایند. مفاصاحساب قرارداد آنها به شرطی که برابر پرونده مطالباتی فاقد بدهی باشد صادر خواهد شد. بدیهی است واگذارنده کار ملزم به رعایت ماده ۳۸ قانون تامین اجتماعی در مورد این گروه از پیمانکاران نیز می باشد.
بخش سوم : حالات خاص قراردادهای غیر عمرانی
الف – پیمانکاران دارای کارگاه های صنعتی و خدمات تولیدی یا فنی مهندسی ثابت می باشند
نحوه اقدام در خصوص پیمانکاران دارای کارگاه های صنعتی و خدمات تولیدی یا فنی مهندسی ثابت در ارتباط با موضوع عملیات قراردادهای منعقده که امور اجرایی پیمانها در کارگاه ثابت آنها و توسط افراد شاغل در همان کارگاه انجام می گردد و یا به عبارت دیگر موضوع عملیات قرارداد منعقده به نوعی تولیدات کارگا هها و یا خدمات مهندسی آنها بوده بشرح زیر می باشد:
۱) تعاریف
کارگاه ثابت
کارگاه متعلق به پیمانکار بوده و منحصراً به منظور اجرای موضوع عملیات پیمان تاسیس نگردیده و ضمناً دارای ماهیت دائمی باشد به نحوی که درآن یک فعالیت اقتصادی به صورت مستمر با بهره گیری از نیروی انسانی و وسایل مادی برای ارائه خدمات به مراجعان انجام می شود.
کارگاه صنعتی و خدمات تولیدی یا فنی مهندسی ثابت
کارگاه ثابتی که دارای مجوز فعالیت صنعتی و خدمات تولیدی یا فنی مهندسی از مراجع ذیصلاح بوده و پیمانکار با استفاده از امکانات موجود و افراد شاغل در همان کارگاه نسبت به اجرای موضوع قرارداد منعقده با واگذارندگان کار اقدام می نمایند.
تذکر ۱: محل های تحویلی کارفرما به پیمانکار و محلهای متعلق به پیمانکار که به منظور ساخت تجهیزات یا قطعات و … صرفا برای دوره زمانی اجرای موضوع عملیات به صورت موقت ایجاد و پس خاتمه قرارداد برچیده، جمع آوری و تعطیل می گردد حکم کارگاه ثابت را ندارند.
تذکر ۲: کارگاه های صنعتی و خدمات تولیدی یا فنی و مهندسی ثابت می بایست از زمان انعقاد قرارداد ضمن دارا بودن مجوز فعالیت معتبر از مراجع ذیصلاح، دارای فعالیت مرتبط و منطبق با موضوع عملیات پیمان و پرونده کارگاهی فعال در واحد اجرایی سازمان باشد.
۲) نحوه محاسبه حق بیمه اشخاص حقوقی
ملاک محاسبات در ارتباط با اشخاص حقوقی دارای کارگاه های صنعتی و خدمات تولیدی یا فنی مهندسی ثابت که دارای دفاتر و اسناد قانونی مورد تایید سازمان می باشند، لیستهای ارسالی و بازرسی انجام یافته از دفاتر قانونی مورد تایید سازمان می باشد.
۱ – چنانچه پیمانکار طبق محتویات پرونده مطالباتی کارگاهی فاقد هرگونه بدهی قطعی باشد، مفاصا حساب قرارداد صادر می گردد.
۲ – در مواردی که پیمانکار طبق پرونده مطالباتی کارگاهی دارای بدهی قطعی بوده و تمکن پرداخت بدهی بصورت یکجا را نداشته باشد، در صورت پرداخت بدهی کارگاهی دوره اجرای قرارداد و تقسیط مانده آن، مفاصاحساب قرارداد صادر می گردد.
اشخاص حقیقی
۱ – چنانچه پیمانکاران حقیقی دارای کارگاه ثابت لیست و حق بیمه کارکنان شاغل را برابر مقررات به شعبه مربوطه ارسال و پرداخت نموده و برابر بازرسی کارگاهی بعمل آمده امکان اجرای موضوع عملیات قرارداد در محل کارگاه ثابت امکا نپذیر و طبق پرونده مطالباتی کارگاه فاقد هر گونه بدهی باشد، مفاصاحساب قرارداد صادر میگردد.
۲ – چنانچه پیمانکار طبق پرونده مطالباتی دارای بدهی قطعی بوده و تمکن پرداخت بدهی بصورت یکجا را نداشته باشد، در صورت پرداخت بدهی کارگاهی دوره اجرای قرارداد و تقسیط مانده آن، مفاصاحساب قرارداد صادر می گردد.
تذکر: ارائه قرارداد به محض انعقاد و یا در ابتدای دوره اجرا، به منظور بررسی دقیق و انجام بازرسی های کارگاهی جهت تشخیص امکان اجرای قرارداد در کارگاه صنعتی و خدمات تولیدی یا فنی مهندسی ثابت الزامی بوده و چنانچه قرارداد بعد از اجرا به شعبه مربوطه تسلیم گردد با توجه به عدم امکان بررسی موارد اخیرالذکر از شمول این بخش خارج می باشد.
