انواع قرارداد های پیمانکاری بر اساس آنچه که در کشور ما رواج دارد به دسته های زیر تقسیم می گردد:
- خود اجرا (امانی) (In – Hous)
- متعارف (سه عاملی) (Design – Bid – Build)
- مدیریت اجرا (چهار عاملی) (Construction Management)
- طرح و ساخت (دو عاملی) (Design – Build)
- ساخت، بهره برداری و انتقال (Build, Operate & Transfer)
- روش طراحی،تدارک، ساخت (Engineering,Procuremeut,Construction – EPC)
۱ – روش خود اجرا
- در این روش کارفرما بوسیله امکانات خود، تکنولوژی، روشها و سایر عوامل مورد نیاز تحقق طرح (جمع آوری اطلاعات، طراحی، تدارکات، ساخت) را تامین می نماید
۲ – روش متعارف (سه عاملی)
- در این روش کارفرما از طریق قراردادهای جداگانه با طراح یا مشاور و سازنده یا پیمانکار، پروژه را به اجرا در می آورد.
- در این روش ابتدا طراحی کامل شده و سپس از طریق مناقصه به یک یا چند شرکت پیمانکاری واگذار می گردد.
- در این روش مسئولیت هماهنگی و ریسک عدم هماهنگی بین طراحی و ساخت و راه اندازی پروژه به عهده کارفرما می باشد.
۳ – روش مدیریت اجرا (چهار عاملی)
- این روش اجرا نوعی از سیستم متعارف (سه عاملی) می باشد که در آن کارفرما سازمان خارجی دیگری را جهت مدیریت پروژه به کار می گیرد
- وظیفه این نهاد مدیریت و کنترل پروژه و هماهنگی بین طرح و ساخت می باشد
- استفاده از این نهاد سبب کاهش مسئولیت و ریسک کارفرما می گردد
۴ – روش طرح و ساخت (دو عاملی)
- در این روش کارفرما از طریق یک قرارداد واحد با طراح – سازنده، خدمات طراحی و ساخت پروژه را تحصیل می نماید.
- مسئولیت و ریسک کارفرما در این روش به حداقل می رسد و سازمان طراح – سازنده مسئولیت تمامی خدمات طراحی، تدارکات و ساخت پروژه را به عهده می گیرد.
- در این سیستم امکان انجام طرح و ساخت سریع به حداکثر می رسد.
- ریسک کارفرما در راه اندازی پروژه محدود به مسئولیتی است که در مرحله مناقصه گذاری و یا مذاکره برای واگذاری قرار داد طرح و ساخت توسط کارفرما تولید شده است.
۵ – روش ساخت، بهره برداری و انتقال (BOT)
- در این روش تمامی خدمات طراحی، تدارک، ساخت، تامین مالی و بهره برداری از پروژه را یک واحد (معمولا پیمانکار ) تامین می نماید.این روش اجرا از روشهای جدید در واگذاری پیمان می باشد و برای اولین بار درقراردادساخت یک نیروگاه در کشور ترکیه از سوی دولت ترکیه مورد استفاده قرار گرفت.
- این روش عمدتا برای اجرای پروژه های بزرگ عمرانی و زیر بنایی بکار گرفته می شود.
- سازمان سازنده، بهره برداری از پروژه را تا زمانی معین به عهده دارد. – این مدت طبق قرار داد مالی برای باز پرداخت هزینه ها و حق الزحمه و سود پیمانکار تعیین شده است.
۶ – روش طراحی، تدارک، ساخت EPC یا (کلید دردست)
- در این روش کارفرما با یا بدون کمک مشاور ، محدوده کار، استانداردهای مورد نظر و طرح کلی را تحت عنوان « خواسته های کارفرما » همراه با دیگر مدارک مناقصه تهیه و سپس با برگزاری مناقصه ادامه طراحی و ساخت را بر عهده پیمانکار کلید گردان قرار می دهد. روش کلید در دست مسئولیت طراحی و اجرا را بطور کامل بر عهده پیمانکار می‌گذارد بگونه‌ای که بعد از تکمیل پروژه، کارفرما فقط با چرخاندن یک کلید می‌تواند بهره‌برداری از تأسیسات اجرا شده را آغاز نماید.
- پیمانکار در این روش مسؤلیت کلیه کارهای مهندسی ( طراحی )، تدارک و ساخت را تا تکمیل و آماده بهره برداری شدن، بر عهده دارد .
- کارفرما خود نظارت کلی و کلان را بر روندانجام شدن کار عهده دارد. در صورت انتخاب مشاور بخشی از مسؤلیت های کارفرما با عنوان «نماینده کارفرما» بر عهده وی قرار می گیرد.
- کلید در دست حد اعلای سپردن مسئولیت طراحی و اجرا به پیمانکار است بعنوان یک قانون کلی: مسئولیت هر عیب و نقصی که در محدوده تعریف شده کار رخ دهد بعهده پیمانکار خواهد بود.
نوع قیمت گذاری در این سیستم به صورت مبلغ مقطوع در نظر گرفته شده است.
