منظور از خاکبرداری ساختمان، برداشت هرگونه مصالح و مواد خاکی، مصالح قلوهسنگی، شن و ماسه و مصالح سنگی ریزشی و لغزشی از بستر رودخانهها، صرف نظر از جنس و کیفیت آنها به منظور تسطیح، شیببندی و آماده نمودن محل پی ساختمانها، سازههای فنی، راههای ارتباطی محوطه و تأمین خاک از منابع قرضه میباشد. تمامی عملیات خاکبرداری باید مطابق با خطوط و تراز موجود در نقشههای اجرایی و دستورالعملهای دستگاه نظارت صورت پذیرد. عملیات خاکبرداری و رگلاژ سطوح بدون پوشش، باید به طور همزمان صورت گیرد. کارهای بعدی باید بلافاصله پس از خاکبرداری صورت پذیرد و در هر حالت نباید سطوح خاکبرداری شده بیش از ۷۲ ساعت در معرض عوامل جوی و باران قرار گیرند.
در صورتیکه بر اساس برنامه زمانبندی شده یا به هر دلیل دیگر عملیات بعد خاکبرداری بلافاصله انجام نشود، کنترل لایههای قبلی و در صورت لزوم، اصلاح و نیز تسطیح و رگلاژ نهایی سطح کار، باید قبل از اجرای مراحل بعدی صورت گیرد، چنانچه پیمانکار به عمد یا سهو، اقدام به برداشت خاک تا ترازهای نهایی نموده و عملیات بعدی به مدت طولانی پس از آن موکول گردد، در صورت نیاز برداشت خاکهای رویه و آماده نمودن مجدد بستر تا تراز مورد نظر برای ادامه عملیات، باید مطابق نظر دستگاه نظارت و به هزینه پیمانکار صورت پذیرد.
در تمامی عملیات خاکبرداری باید دقت کافی به عمل آید، تا از خاکبرداری اضافی و از بین رفتن مصالح در کف و جدارهها، خصوصاً در مقاطعی که بتنریزی در آنها انجام میگیرد، جلوگیری به عمل آید. در صورت انجام خاکبرداری اضافی توسط پیمانکار، باید محل تا تراز و رقوم نهایی خواسته شده با مصالح مناسب و یا بتن سازگار با خورندگی خاک و حداقل با بتن C15 به هزینه پیمانکار، ترمیم و رگلاژ شود.
نحوه بکارگیری و محل و استقرار ماشینآلات، و یا روشهای انجام عملیات، بسته به نوع و طبیعت خاک محل اجرای کار، باید با توجه به برنامه زمانبندی اجرای عملیات به تأیید دستگاه نظارت برسد.
خاکبرداری محل کانالها برای کارگذاری لوله و کابل، باید طبق نقشه و مشخصات با ابعاد و رقومهای تعیین شده انجام شود. در صورت نیاز و پس از تأیید دستگاه نظارت اضافه خاکبرداری در محل اتصالات لولهها انجام خواهد شد. چنانچه کار کندن با ماشین صورت گیرد، باید عملیات تا ۱۵ سانتیمتری عمق نهایی، انجام و بقیه عملیات برای تسطیح و رگلاژ کف کانال با دست صورت گیرد.
چند سال گذشته با افزایش تراکم و تعداد طبقات و نیاز به تأمین پارکینگ در ساختمان ها عمق گودبرداری وخاکبرداری ساختمان ها افزایش پیدا کرده است اما هنز در پروژه های و خاکبرداری ساختمان ها از همان روش های سنتی که در گودبرداری های کم عمق گذشته استفاده می شده ، استفاده می کنند. متأسفانه بسیاری فکر می کنند که به کاربردن موارد ایمنی لازم در گودبرداری و خاکبرداری ساختمان ها هزینه و زمان بیهوده ای را به کار اضافه می کند ، در حالیکه گودبرداری و خاکبرداری ساختمان ها جزء موارد پیچیده و بسیار خطرناک مهندسی محسوب می شود و بویژه در خاکبرداری ساختمان با عمق بیشتر نیازمند بررسی های دقیقتر نظارت و صرف وقت و هزینه قابل ملاحظه ای است تا جان و مال مردم از اینطریق به خطر نیافتد . با این حال عدم آشنایی به اصول فنی ، سهل انگاری و یا سودجویی غیرمسئولانه منجر به ایجاد حادثه می شود .
باید توجه داشت که اگر دیواره پروژه گودبرداری وخاکبرداری ساختمان ها بلافاصله پس از خاکبرداری پایدار بماند هیچ دلیلی ندارد که در روزهای بعد یا حتی ساعات بعد هم این پایداری باقی بماند. در نتیجه انجام خاکبرداری ساختمان ها باید به روشهای فنی و با رعایت اصول مهندسی و ایمنی انجام گیرد و در صورت نیاز حفاظت کافی دیواره ها انجام بگیرد .
