الزام به استفاده از تیرچه استاندارد پاشنه بتنی در استان تهران

الزام به استفاده از تیرچه استاندارد پاشنه بتنی در کلیه پروژه های ساخت و ساز شهری استان تهران از سوی سازمان استاندارد، سازمان نظام مهندسی و شهرداری تهران به تمامی عوامل دخیل در ساخت و ساز شهری ابلاغ شد.

پیرو عقد تفاهم‌نامه فی مابین سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران و اداره کل استاندارد استان تهران به شماره ۲۵۷۱۸ مورخ ۱۳۹۵/۰۷/۱۳، مبنی بر استفاده از محصولات ساختمانی دارای پروانه کاربرد علامت استاندارد امر ساخت و ساز و در راستای اجرای مقررات ملی ساختمان و تصویب نامه هیئت محترم وزیران به شماره ۷۹۸۸/ت۳۰۸۹۱ مورخ ۱۳۸۴/۱۲/۲۳ و آیین نامه اجرایی آن صادره از استانداری تهران به شماره ۱۲۲۰۶۷-۴۱ مورخ ۱۳۸۷/۰۸/۰۷، همچنین نامه های اداره کل استاندارد استان تهران به شماره ۳۰/۴۰۲۷۶ مورخ ۱۳۹۲/۱۲/۱۱ و شماره ۷۹۴۹/۳۰ مورخ ۱۳۹۴/۰۴/۱۰ و نیز نامه استانداری تهران به شماره ۹۳/۴/۲۱۵۵۲ مورخ ۱۳۹۳/۰۴/۱۴، کلیه تیرچه های مصرفی در ساخت و ساز شهری در سطح استان تهران می بایست فقط از تولید کنندگان دارای پروانه کاربرد علامت استاندارد تامین گردد.

آشنایی با سقف تیرچه بلوک

یکی از اجزای اصلی تشکیل دهنده ی انواع ساختمان ها، سقف ها و از آن جمله سقف های بتنی می باشند که نقش اساسی آنها انتقال نیروهای قائم و افقی ناشی از بارهای ثقلی و نیروهای جانبی شامل بارهای باد و زلزله به سایر اعضای باربر است. سقف های سازه ای علاوه بر اینکه تحمل کننده ی بارهای ثقلی در ساختمانها هستند، بر اساس میزان صلبیت در هنگام زلزله وظیفه ی توزیع و انتقال نیروهای ایجاد شده در دیافراگمها را به عناصر قائم باربر جانبی بر عهده دارند. همچنین این عناصر باید در برابر تغییر شکلهای افقی که در میان صفحه ی آنها ایجاد می شود، مقاومت و سختی کافی را دارا باشند. یکی از انواع متداول سقف های بتنی، سقف های تیرچه و بلوک هستند.

سقف های تیرچه و بلوک به دو دسته ی کلی سقف های با تیرچه های بتنی و سقف های با تیرچه های فولادی با جان باز تقسیم بندی می شوند.

سقف های تیرچه و بلوک، تلفیقی از دو روش پیش ساختگی و بتن ریزی در محل است که در آن قالب تحتانی به کلی حذف می شود. در این سقفها در نوع تیرچه ی فولادی با جان باز، تیرچه ی فولادی و در نوع تیرچه ی بتنی آن، آرماتورهای کششی و برشی (عرضی) و نیز پوشش بتن آرماتورهای اصلی، به صورت تیرچه های پیش ساخته، در کارخانه تولید می شوند.

اجزای سقف تیرچه و بلوک عبارتند از:

1. تیرچه
2. بلوک
3. آرماتورهای افت و حرارت (حرارت و جمع شدگی) و آرماتور منفی
4. کلاف میانی
5. بتن پوششی (درجا)

تیرچه

استفاده از دو نوع تیرچه ی بتنی و تیرچه ی فولادی با جان باز در سقف های تیرچه و بلوک معمول است.

تیرچه بتنی

عضو پیش ساخته ای است متشکل از بتن و آرماتورهای فولادی که با قرارگیری بلوکها مابین تیرچه ها به عنوان قالب و با بتن پوششی درجا ریخته شده، مقطع مرکب T شکل مناسبی را تشکیل می دهند. تیرچه ها در دو نوع تیرچه خرپایی و تیرچه پیش تنیده، تولید می شوند.

تیرچه پیش ساخته خرپایی

این نوع تیرچه ها از خرپای فولادی و پاشنه بتنی تشکیل شد ه و بر دو نوع می باشند:

1. با قالب ماندگار (قالب سفالی) که آن را تیرچه کفشک دار یا فندوله دار نیز می نامند.
2. بدون قالب ماندگار

تیرچه پیش ساخته خرپایی برای تحمل مراحل س هگانه بارگذاری ذکر شده، از اجزای زیر تشکیل شده است:

1. آرماتورهای کششی
2. آرماتورهای عرضی
3. آرماتور بالایی
4. بتن پاشنه تیرچه
5. آرماتورهای تقویتی
6. آرماتور کمکی اتصال

اطلاعیه سازمان ملی استاندارد در خصوص استاندارد اجباری تیرچه استاندارد

پیرو اطلاعیه های قبلی سازمان ملی استاندارد به اطلاع می رساند استاندارد ملی ایران به شماره ۱-۲۹۰۹ تحت عنوان «سقف های تیرچه بلوک – قسمت ۱: خرپایی تیرچه و تیرچه خرپایی – ویژگیها و روشهای آزمون» بر مبنای مصوبات نود و سومین اجلاس شورای عالی استاندارد مشمول مقررات استاندارد اجباری بوده و از تاریخ ۱۳۹۶/۰۳/۱۵ آخرین ویرایش آن (۱۳۹۵) با آگهی رسمی سازمان ملی استاندارد ایران جایگزین ویرایش گذشته گردیده و لازم الاجرا می باشد. با عنایت به اینکه تعدادی از تولیدکنندگان کماکان اقدام به تولید تیرچه بر اساس استاندارد منسوخ شده می‌نمایند، مراتب جهت آگاهی عموم و توجه ذینفعان به اهم الزامات فنی و قانونی اطلاع رسانی می گردد.

اهم الزامات فنی

۱ – طبق بند ۱-۳ استاندارد اتصال میلگرد های زیرین به میلگرد های عرضی فقط به روش جوش نقطه ای یا قلاب بافی مجاز می باشد.

۲ – طبق یادآوری ۲ بند ۵-۱-۲-۲ استاندارد میلگردهای عرضی باید پیوسته و غیر منفصل باشد.

۳ – طبق بند ۵-۲-۳-۲ استاندارد عرض قسمت بالایی تیرچه برای تیرچه هایی که با بلوک سقفی سفالی یا بتنی به کار برده می‌شوند نباید از ۱۲ سانتیمتر کمتر و برای تیرچه هایی که با سایر بلوکهای سقفی استفاده می‌شوند نباید از ۱۴ سانتی‌متر کمتر باشد.

۴ – استفاده از قالب ماندگار (فندوله) در تولید تیرچه ها اکیدا ممنوع می باشد.

اهم الزامات قانونی

بر اساس ماده ۱۵ قانون تقویت و توسعه نظام استاندارد تولید، توزیع، تمرکز و فروش کلیه کالاهای مشمول مقررات استاندارد اجباری بدون علامت استاندارد ممنوع بوده و کالاهای مربوطه توقیف و متخلف طبق قانون به حبس و یا جزای نقدی محکوم خواهد شد.

بر اساس ماده ۴۰ قانون تقویت و توسعه نظام استاندارد موارد تبلیغات غیر واقع، استفاده از علامت استاندارد برای عرضه و فروش محصولات غیر استاندارد، جلب و تقلب پروانه کاربرد علامت استاندارد، ممانعت از ورود بازرسان و کارشناسان سازمان برای بازرسی و نمونه برداری از مراکز تولید، توزیع، تمرکز عرضه و فروش محصولات مشمول استاندارد اجباری ممنوع بوده و متخلف به حبس و یا جزای نقدی محکوم خواهد شد.

رعایت مفاد استاندارد ملی ۱-۲۹۰۹ برای کلیه اشخاص حقوقی و حقیقی الزامی بوده و در این خصوص کلیه تولیدکنندگان تیرچه خرپایی پاشنه بتنی، کارفرمایان، سازندگان و پیمانکاران پروژه های ساختمانی، کلیه مهندسان طراح، مجریان ذیصلاح و ناظر حقیقی و حقوقی، شهرداری ها، سازمان نظام مهندسی ساختمان، کلیه ادارات، سازمان ها و نهادهای دولتی و غیردولتی دست‌اندرکار و مرتبط با ساخت و ساز موظف و مکلف به رعایت مفاد این اطلاعیه، سایر مفاد قانونی «قانون تقویت و توسعه نظام استاندارد» و الزامات فنی مندرج در استاندارد ملی ۱-۲۹۰۹ (ویرایش ۱۳۹۵) می باشند.

ابلاغیه شهرداری تهران در خصوص لزوم استفاده از تیرچه پاشنه بتنی استاندارد

به منظور ارتقای کیفیت ساخت و ساز، اهمیت به کارگیری مصالح استاندارد به ویژه تیرچه های ساختمانی در استحکام و ایمن سازی ساختمانها، در راستای مصوبه ۱۳۸۴/۰۲/۰۳ مجمع تشخیص مصلحت نظام با عنوان “پیشگیری و کاهش خطرات ناشی از سوانح طبیعی و حوادث غیرمترقبه” و مصوبه شماره ۷۹۸۸۰/ت۳۰۸۹۱ مورخ ۱۳۸۴/۱۲/۲۳ هیئت محترم وزیران و آیین نامه اجرایی استانداری تهران به عنوان “استفاده از مصالح و فرآورده های ساختمانی استاندارد” به شماره ۱۲۲۰۶۷-۴۱ مورخ ۱۳۸۷/۰۸/۰۷ و مصوبه شورای اسلامی شهر تهران به شماره ۱۶۰/۱۲۰۳/۱۶۶۳۴ مورخ ۱۳۸۷/۱۰/۱۲ با عنوان الزام شهرداری به فرهنگ سازی در خصوص ترویج استفاده از مصالح و فرآورده ه های ساختمانی استاندارد، خواهشمند است دستور فرمایید کلیه متقاضیان پروانه ساختمانی تیرچه های خرپایی پاشنه بتنی (مطابق با استاندارد ملی ۱-۲۹۰۹) را از واحدهای تولیدی که دارای پروانه استاندارد اداره کل استاندارد استان تهران می‌باشند تهیه و رعایت موارد ذیل نیز در زمان اجرا مورد نظر قرار داده شود:

۱ – تمام تیره های مصرفی در ساختمان ها باید دارای آویز (پلاک) نشانه‌گذاری شامل مشخصات واحد تولیدی و محور به علامت استاندارد به باشد. (لیست شرکت های تولید کننده تیرچه استاندارد در سایت اداره کل استاندارد استان تهران و انجمن تیرچه قابل بهره برداری می باشد.) isom.isiri.gov.ir/mans و sjbp.ir

۲ – تولید هرگونه تیرچه ساختمانی در محل پروژه ساختمانی (پای کار) اکیداً ممنوع می باشد.

۳- استفاده از تیرچه های خرپایی پاشنه سفالی (فندوله دار) اکیداً ممنوع می باشد.

۴ – نقشه های تیرچه باید در شیت جداگانه در نقشه سازه ساختمان تهیه گردیده و عبارت “استفاده از تیرچه دارای پروانه کاربرد علامت استاندارد الزامی می‌باشد” درج گردد.

مالک موظف است ضمن تهیه تیرچه ها از شرکت‌های دارای پروانه کاربرد علامت استاندارد (قبل از بتن ریزی هر سقف) گواهی تاییدیه استاندارد تیرچه به همراه فاکتور فروش را از شرکت‌های مذکور نیز اخذ نموده و در “زونکن کارگاهی” ضبط نمایند.

بدیهی است نظارت بر حسن اجرای بخشنامه بر عهده شهرداران محترم نواحی بوده و کنترل‌های لازم توسط منطقه با نظارت عالیه اداره کل معماری و ساختمان صورت خواهد پذیرفت.

وظایف مهندسان طراح سازه در حوزه تیرچه استاندارد

طراحان سازه باید علاوه بر طراحی تیرچه های خرپایی پاشنه بتنی بر اساس استاندارد ملی ایران، شماره ۱-۲۹۰۹ و آوردن نقشه‌های تیرچه در شیت جداگانه در نقشه های سازه ساختمان، عین عبارات زیر را به صورت واضح و نمایان جهت رویت سهل و آسان سازندگان و مهندسان مجری و ناظر درج نمایند.

۱ – استفاده از تیرچه های دارای پروانه کاربرد علامت استاندارد الزامی می‌باشد.

۲ – حداکثر گام مجاز زیگزاگ ها (فاصله دو جوش متوالی روی میلگرد فوقانی) ۲۰۰ میلیمتر می باشد. (استاندارد ملی ایران، شماره ۱-۲۹۰۹، زیربند ۶-۱-۲-۲)

۳ – کلیه اتصالات در میلگرد های زیرین و بالایی با زیگزاگ ها (میلگرد عرضی) در خرپای تیرچه، باید فقط به یکی از روش‌های جوش نقطه ای، جوش قوس الکتریکی با گاز محافظ (CO2) و یا قلاب بافی انجام شود و روش جوشکاری با الکترود دستی پوشش‌دار، مطلقاً ممنوع می باشد. (استاندارد ملی ایران، شماره ۱-۲۹۰۹، زیربند ۱-۴)

۴ – استفاده از تیرچه های خرپایی پاشنه سفالی (فندوله دار) اکیداً ممنوع می باشد. (استاندارد ملی ایران، شماره ۱-۲۹۰۹، یادآوری زیربند ۴-۱)

۵ – رده مقاومتی بتن پاشنه تیرچه باید حداقل C25 باشد. (استاندارد ملی ایران، شماره ۱-۲۹۰۹، زیربند ۶-۲-۲)

وظابف مهندسان مجری در حوزه تیرچه استاندارد

مهندسان مجری باید در خصوص استفاده از تیرچه های پاشنه بتنی موارد زیر را رعایت نمایند:

۱ – مفاد ابلاغیه شماره ۱ کمیته استاندارد باید از مهندسان طراح مطالبه شود.

۲ – تیرچه های پاشنه، بتنی باید صرفاً از واحدهای تولیدی دارای پروانه استاندارد اجباری ۱-۲۹۰۹ تامین گردد و استعلام صحت پروانه کاربرد علامت استاندارد، از طریق دبیرخانه کمیته استاندارد امکان‌پذیر است. مجری موظف است از ورود تیرچه های فاقد نشان استاندارد به کارگاه، جلوگیری به عمل آورد. (آیین نامه اجرایی ماده ۳۳ قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان، ماده ۱۶ و مبحث ۲ مقررات ملی ساختمان بند ۲-۴-۸)

۳ – مجری موظف است از پذیرش تیرچه های فاقد پلاک نشانه‌گذاری جلوگیری نمایند.

۴ – قبل از اجرا باید نقشه های تیرچه پاشنه بتنی مطابق استاندارد ملی ایران به شماره ۱-۲۹۰۹ و ابلاغیه شماره ۱ کمیته استاندارد بررسی شده و در صورت مشاهده اشکال، نظرات پیشنهادی برای اصلاح به طور کتبی به مهندس طراح اعلام گردد. (مبحث دوم مقررات ملی ساختمان، بند ۲-۴-۶)

۵ – کلیه اتصالات در میلگرد های زیرین و بالایی با زیگزاگ ها (میلگردهای عرضی) در خرپای تیرچه، باید فقط به یکی از روش‌های جوش نقطه ای، جوش قوس الکتریکی با گاز محافظ (CO2) و یا قلاب بافی انجام شود و روش جوشکاری با الکترود دستی پوشش‌دار، مطلقاً ممنوع می باشد. (استاندارد ملی ایران، شماره ۱-۲۹۰۹، زیربند ۱-۴)

۶ – از آنجا که استفاده از تیرچه های با زیگزاگ منفرد به جای تیرچه های با زیگزاگ مضاعف ممنوع می باشد. لذا باید در هنگام درخواست خرید از واحد تولیدی معتبر، سفارش تیرچه ها با زیگزاگ مضاعف یا منفرد و گام مشخص شده، صرفاً بر اساس نقشه های مصوب و طراحی شده برای تیرچه ها انجام شود.

۷ – حداکثر گام مجاز زیگزاگها (فاصله دو جوش متوالی روی میلگرد فوقانی) ۲۰۰ میلیمتر میباشد. (استاندارد ملی ایران، شماره ۱-۲۹۰۹، زیربند ۶-۲-۲-۱)

۸ – مهندسان مجری باید به واحد تولیدی تیرچه اعلام نمایند تا پاشنه تیرچه ها صرفاً از بتن با حداقل رده مقاومتی C25 تشکیل شده و استفاده از کفشک سفالی (فندوله) در پاشنه تیرچه ها اکیدا ممنوع می باشد. (استاندارد ملی ایران، شماره ۱-۲۹۰۹، زیربند ۶-۲-۲ و یادآوری زیربند ۴-۱)

۹ – مهندسان مجری باید مطابق با فاکتور صادره از واحد تولیدی تیرچه استاندارد، یک تاییدیه ممهور به مهر و امضا مدیرعامل واحد تولیدی و مدیر کنترل کیفیت از واحد تولیدی تیرچه استاندارد دریافت کنند و تاییدیه های مذکور را جهت درج در گزارشهای مرحله‌ای به مهندس ناظر ارائه نمایند.

۱۰ – در صورت مشاهده هرگونه مغایرت در تیرچه ها بر اساس استاندارد اجباری ۱-۲۹۰۹ و ابلاغیه‌های شماره ۱ و ۲ کمیته استاندارد، باید از به کارگیری آنها قبل از بتن ریزی ممانعت شده و تیرچه ها مرجوع گردد.

استعلام وضعیت واحدهای تولیدی تیرچه استاندارد دارای پروانه معتبر در استان تهران

برای اطلاع از آخرین وضعیت تولید کنندگان تیرچه پاشنه بتنی دارای علامت استاندارد به آدرس isom.isiri.gov.ir/mans مراجعه کنید. همچنین با مراجعه به آدرس sjbp.ir/index.php/about/members می توانید از اعضای انجمن صنفی کارفرمایی تولید کنندگان تیرچه و بلوک استان تهران مطلع گردید. البته باید به این نکته توجه نمود که لیست واحدهای تولیدی مورد تایید سازمان استاندارد باید ملاک خرید قرار گیرد.

همچنین سامانه پیامکی از سوی سازمان استاندارد جهت کنترل اصالت نشان استاندارد برای کلیه کالاهای استاندارد من جمله مصالح، فرآورده ها و تجهیزات ساختمانی مشمول استاندارد اجباری در نظر گرفته شده است. طبق این سامانه، کد رهگیری ۱۰ رقمی ارائه شده توسط تولیدکننده را به شماره ۱۰۰۰۱۵۱۷ پیامک نموده و اطلاعات واحد تولیدی از طریق پیامک برای شما ارسال خواهد شد.